Veles e vents han mos desigs complir,
ffahent camins duptosos per la mar.
Mestre y ponent contra d’ells veig armar;
xaloch, levant los deuen subvenir
ab lurs amichs lo grech e lo migjorn,
ffent humils prechs al vent tremuntanal
qu’en son bufar los sia parcial
e que tots cinch complesquen mon retorn.
Bullira·l mar com la caçola ’n forn,
mudant color e l’estat natural,
e mostrara voler tota res mal
que sobre si atur hun punt al jorn;
grans e pochs peixs a recors correran
e cerquaran amaguatalls secrets:
ffugint al mar, hon son nudrits e fets,
per gran remey en terra exiran.
Los pelegrins tots ensemps votaran
e prometran molts dons de cera fets;
la gran paor traura·l lum los secrets
que al confes descuberts no seran.
En lo perill no·m caureu de l’esment,
ans votare hal Deu qui·ns ha ligats,
de no minvar mes fermes voluntats
e que tots temps me sereu de present.
Yo tem la mort per no sser vos absent,
per que Amor per mort es anullats;
mas yo no creu que mon voler sobrats
pusqua esser per tal departiment.
Yo so gelos de vostr’escas voler,
que, yo morint, no meta mi ’n oblit;
sol est penssar me tol del mon delit
car nos vivint, no creu se pusqua fer.
Apres ma mort, d’amar perdau poder,
e sia tots en ira convertit,
e, yo forçat d’aquest mon ser exit,
tot lo meu mal sera vos no veher.
O Deu!, per que terme no y a ’n amor,
car prop d’aquell yo·m trobara tot sol?
Vostre voler sabera quant me vol,
tement, fiant de tot l’avenidor.
Yo son aquell pus estrem amador,
apres d’aquell a qui Deu vida tol:
puys yo son viu, mon cor no mostra dol
tant com la mort per sa strema dolor.
A be o mal d’amor yo so dispost,
mas per mon fat Fortuna cas no·m porta;
tot esvetlat, ab desbarrada porta,
me trobara faent humil respost.
Yo desig ço que·m pora sser gran cost,
y aquest esper de molts mals m’aconorta;
a mi no plau ma vida sser estorta
d’un cas molt fer, qual prech Deu sia tost.
Ladonchs les gents no·ls calrra donar fe
al que Amor fora mi obrara;
lo seu poder en acte·s mostrara
e los meus dits ab los fets provare.
Amor, de vos yo·n sent mes que no·n se,
de que la part pijor me·n romandra;
e de vos sab lo qui sens vos esta.
A joch de daus vos acomparare.
Traduzione
Per vele e venti s'avvera il disio,
a me che faccio dubbie strade in mare.
Contrari trovo Maestrale e Ponente,
soccorso son da Scirocco e Levante
e i loro amici, cioè Austro e Grecale,
mentre m'inchino al vento tramontano,
chiedendo di buffare a mio favore
e tutti e cinque compiano il ritorno.
Ribollirà il mare come la pentola nel forno,
color cambiando e stato naturale,
e mostrerà di odiare tutto quello
che su di lui si fermi anche un istante;
pesci grandi e piccoli correranno a rifugiarsi
e cercheranno nascondigli segreti:
fuggendo dal mare, dove si sono nutriti e nati,
come estremo rimedio usciranno sulla terra.
I pellegrini tutti insieme faran voto,
prometteranno assai doni di cera:
la gran paura svelerà segreti
che neanche al confessore eran palesi.
Pur nel periglio mi sarete in mente,
e farò voto a Dio, che ci ha legati,
di non ridurre il mio fermo volere
e che a me sempre sarete presente.
Temo la morte che da voi m'assenta,
perché Amor solo la morte annulla,
però non credo che il mio voler vinto
essere possa da tale partenza.
Geloso son se mi volete poco,
sì che, io morto, poi mi scorderete;
fugge a pensarci ogni piacer del mondo,
ma, se viviamo, ciò non avverrà:
io morto, possa d'amor non perderete
e non sarà tutto in tristezza volto;
per me, forzato a uscir dal mondo,
tutto il male starà nel non vedervi.
Oh Dio! Perché termine amor non ha?
Vicino a lui mi troverei da solo,
vostro voler saprei quanto mi vuole,
temendo, confidando nel futuro!
Io sono quell'amante più che estremo
dopo quello cui Dio la vita toglie:
poiché son vivo, il cuor non mostra il duolo
della morte, col suo dolore estremo.
Al bene son disposto, o al mal d’amore,
ma Fortuna non dà a me l'occasione:
ben sveglio, con la porta spalancata,
mi troverà con un’umile risposta.
Voglio ciò che potrei pagar ben caro,
tale speranza allevia molti mali;
non mi piace la mia vita priva
del fiero caso, e prego arrivi presto.
Allora non dovranno prestare fede
a ciò che opera Amor fuori di me:
il suo potere in atto sarà chiaro
e proverò i miei detti con i fatti .
Amore, di voi sento più di quanto so,
e la parte peggior mi resterà,
vi conosce chi sta senza di voi:
vi paragonerò al gioco dei dadi.
Testo a fronte
| Veles e vents han mos desigs complir, | Per vele e venti s’avvera il disio, |
| ffahent camins duptosos per la mar. | a me che faccio dubbie strade in mare. |
| Mestre y ponent contra d’ells veig armar; | Contrari trovo Maestrale e Ponente, |
| xaloch, levant los deuen subvenir | soccorso son da Scirocco e Levante |
| ab lurs amichs lo grech e lo migjorn, | e i loro amici, cioè Austro e Grecale, |
| ffent humils prechs al vent tremuntanal | mentre m’inchino al vento tramontano, |
| qu’en son bufar los sia parcial | chiedendo di buffare a mio favore |
| e que tots cinch complesquen mon retorn. | e tutti e cinque compiano il ritorno. |
| Bullira·l mar com la caçola ’n forn, | Ribollirà il mare come la pentola nel forno, |
| mudant color e l’estat natural, | color cambiando e stato naturale, |
| e mostrara voler tota res mal | e mostrerà di odiare tutto quello |
| que sobre si atur hun punt al jorn; | che su di lui si fermi anche un istante; |
| grans e pochs peixs a recors correran | pesci grandi e piccoli correranno a rifugiarsi |
| e cerquaran amaguatalls secrets: | e cercheranno nascondigli segreti: |
| ffugint al mar, hon son nudrits e fets, | fuggendo dal mare, dove si sono nutriti e nati, |
| per gran remey en terra exiran. | come estremo rimedio usciranno sulla terra. |
| Los pelegrins tots ensemps votaran | I pellegrini tutti insieme faran voto, |
| e prometran molts dons de cera fets; | prometteranno assai doni di cera: |
| la gran paor traura·l lum los secrets | la gran paura svelerà segreti |
| que al confes descuberts no seran. | che neanche al confessore eran palesi. |
| En lo perill no·m caureu de l’esment, | Pur nel periglio mi sarete in mente, |
| ans votare hal Deu qui·ns ha ligats, | e farò voto a Dio, che ci ha legati, |
| de no minvar mes fermes voluntats | di non ridurre il mio fermo volere |
| e que tots temps me sereu de present. | e che a me sempre sarete presente. |
| Yo tem la mort per no sser vos absent, | Temo la morte che da voi m’assenta, |
| per que Amor per mort es anullats; | perché Amor solo la morte annulla, |
| mas yo no creu que mon voler sobrats | però non credo che il mio voler vinto |
| pusqua esser per tal departiment. | essere possa da tale partenza. |
| Yo so gelos de vostr’escas voler, | Geloso son se mi volete poco, |
| que, yo morint, no meta mi ’n oblit; | sì che, io morto, poi mi scorderete; |
| sol est penssar me tol del mon delit | fugge a pensarci ogni piacer del mondo, |
| car nos vivint, no creu se pusqua fer. | ma, se viviamo, ciò non avverrà: |
| Apres ma mort, d’amar perdau poder, | io morto, possa d’amor non perderete |
| e sia tots en ira convertit, | e non sarà tutto in tristezza volto; |
| e, yo forçat d’aquest mon ser exit, | per me, forzato a uscir dal mondo, |
| tot lo meu mal sera vos no veher. | tutto il male starà nel non vedervi. |
| O Deu!, per que terme no y a ’n amor, | Oh Dio! Perché termine amor non ha? |
| car prop d’aquell yo·m trobara tot sol? | Vicino a lui mi troverei da solo, |
| Vostre voler sabera quant me vol, | vostro voler saprei quanto mi vuole, |
| tement, fiant de tot l’avenidor. | temendo, confidando nel futuro! |
| Yo son aquell pus estrem amador, | Io sono quell’amante più che estremo |
| apres d’aquell a qui Deu vida tol: | dopo quello cui Dio la vita toglie: |
| puys yo son viu, mon cor no mostra dol | poiché son vivo, il cuor non mostra il duolo |
| tant com la mort per sa strema dolor. | della morte, col suo dolore estremo. |
| A be o mal d’amor yo so dispost, | Al bene son disposto, o al mal d’amore, |
| mas per mon fat Fortuna cas no·m porta; | ma Fortuna non dà a me l’occasione: |
| tot esvetlat, ab desbarrada porta, | ben sveglio, con la porta spalancata, |
| me trobara faent humil respost. | mi troverà con un’umile risposta. |
| Yo desig ço que·m pora sser gran cost, | Voglio ciò che potrei pagar ben caro, |
| y aquest esper de molts mals m’aconorta; | tale speranza allevia molti mali; |
| a mi no plau ma vida sser estorta | non mi piace la mia vita priva |
| d’un cas molt fer, qual prech Deu sia tost. | del fiero caso, e prego arrivi presto. |
| Ladonchs les gents no·ls calrra donar fe | Allora non dovranno prestare fede |
| al que Amor fora mi obrara; | a ciò che opera Amor fuori di me: |
| lo seu poder en acte·s mostrara | il suo potere in atto sarà chiaro |
| e los meus dits ab los fets provare. | e proverò i miei detti con i fatti. |
| Amor, de vos yo·n sent mes que no·n se, | Amore, di voi sento più di quanto so, |
| de que la part pijor me·n romandra; | e la parte peggior mi resterà, |
| e de vos sab lo qui sens vos esta. | vi conosce chi sta senza di voi: |
| A joch de daus vos acomparare. | vi paragonerò al gioco dei dadi. |

